ΓΡΑΜΜΑ ΕΝΗΜΕΡΩΜΕΝΗΣ ΜΗΤΕΡΑΣ ΣΕ ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟ ΓΙΑ ΕΠΑΝΟΡΘΩΤΙΚΟ ΔΗΜΟΣΙΕΥΜΑ
"Ο ΤΟΚΕΤΟΣ ΣΤΟ ΣΠΙΤΙ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΠΙΟ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΟΣ ΑΠΟ ΤΟΝ ΤΟΚΕΤΟ ΣΤΟ ΜΑΙΕΥΤΗΡΙΟ"
Αξιότιμη Κυρία Σκουλάκη,
Η επιστολή αυτή είναι απάντηση στο πρόσφατο άρθρο σας στην εφημερίδα www.6meres.gr, “Τοκετός-ρίσκο στο σπίτι για 900 ευρώ”, που δημοσιεύθηκε την Δευτέρα 4 Μαρτίου 2013 (http://www.6meres.gr/details.php?aid=49813). Οι θέσεις μου στηρίζονται σε αποτελέσματα ερευνών και δημοσιεύσεων καθώς και στις οδηγίες του Παγκοσμίου Οργανισμού Υγείας και του ΟΗΕ.
Κατ'αρχάς, παρ'όλο που το επίδομα τοκετού έχει κοπεί, πρέπει να γνωρίζετε πως τα ασφαλιστικά ταμεία καλύπτουν πλήρως το κόστος της γέννας όταν αυτήν γίνεται σε δημόσιο νοσοκομείο, καθώς και το μεγαλύτερο κόστος του τοκετού όταν αυτός πραγματοποιείται σε ιδιωτικό μαιευτήριο, ενώ επιδοτούν τον τοκετό στο σπίτι απ'ευθείας στους γονείς με τη μορφή του επιδόματος μητρότητας. Κατ'αυτόν τον τρόπο καλύπτονται οικονομικά όλες οι επιλογές μιας γυναίκας σχεδόν ισάξια.
Δεύτερον, για να γράψετε για επικινδυνότητα στον κατ'οίκον τοκετό, πρέπει να λάβετε υπ' όψιν σας αν ο τοκετός ήταν προγραμματισμένος να γίνει στο σπίτι, και συνεπώς έχει την υποστήριξη έμπειρου επαγγελματία, ή αν έγινε κατά λάθος στο σπίτι, όπως σε πολλές περιπτώσεις πρόωρων τοκετών, αποβολών, ατυχημάτων κλπ. Η έρευνα που παραθέσατε υπολογίζει τον κάθε τοκετό που έγινε στο σπίτι, συντριπτικό ποσοστό των οποίων συμπεριλαμβάνεται στα "ατυχήματα". Την συγκριτική αναφορά στην Ολλανδία θα την χαρακτήριζα άστοχη, στην Ελλάδα το ίδιο γρήγορα μπορούν οι γυναίκες να μεταφερθούν στο νοσοκομείο σε προγραμματισμένο τοκετό. Η μόνη διαφορά με την Ολλανδία είναι πως στα νοσοκομεία εκεί, δεν θα της επιβάλλουν να πάρει φάρμακα ή να υποβληθεί σε χειρουργική επέμβαση χωρίς καμία ιατρική ένδειξη.
Για να έρθουμε, όμως, στα ελληνικά δεδομένα, (τα οποία δεν αναφέρονται καν στο άρθρο σας) οφείλουμε να λάβουμε υπ' όψη τα τρία κύρια χαρακτηριστικά του νοσοκομειακού τοκετού στην Ελλάδα:
Το 1ο είναι τα υψηλά ποσοστά καισαρικών τομών, τα οποία στα περισσότερα μαιευτήρια ξεπερνούν το 65% - με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας να θέτει ως ανώτατο όριο καισαρικών τομών το 15% ανά χώρα! Καλό είναι να γνωρίζετε πως η Ελλάδα έχει αυτήν την στιγμή από τα υψηλότερα ποσοστά καισαρικών στον κόσμο (την συναγωνίζεται μόνο η Βραζιλία). Σε πρόσφατο συνέδριο του ΟΗΕ για τα δικαιώματα των γυναικών, συζητήθηκε αυτό το θέμα σε βάθος, καταλήγοντας πως ένα τόσο υψιλό ποστοστό είναι αδικαιολόγητο, εξαιρετικά επικίνδυνο για την υγεία μητέρων και βρεφών, και καταστροφικό για την οικονομία της χώρας.
Το 2ο χαρακτηρηστικό αποτελούν οι πολλές και συνήθως υποχρεωτικές αναίτιες επικίνδυνες ιατρικές παρεμβάσεις που εκτελούνται στα νοσοκομεία, είτε ιδιωτικά, είτε δημόσια. Τρανταχτό παράδειγμα είναι το σοκαριστικό ποσοστό των περινεοτομών 99% (όταν ο Π.Ο.Υ. Θεωρεί ανεπίτρεπτο να ξεπερνούν το 15% !). Άλλες παρεμβάσεις "ρουτίνας" είναι η χορήγηση ενδοφλεβίως συνθετικών ορμονών, επίσης αδιακρίτως, το συνεχές καρδιοτοκογράφημα, ο καθετήρας, η επικίνδυνη (για το παιδί και για την μητέρα) ύπτια θέση τοκετού, η στέρηση τροφής και υγρών, το δέσιμο των ποδιών της εγκύου σε δέστρες, το υποχρεωτικό ξύρισμα κλπ. Αυτές οι πρακτικές, βάσει δεκάδων ερευνών, χαρακτηρίζονται από τον οδηγό για τον φυσιολογικό τοκετό του Π.Ο.Υ. ως "σίγουρα επιβλαβείς που πρέπει να εξαλειφθούν”. Αυτός είναι και ο λόγος που στην πλειοψηφία τους έχουν εξαφανιστεί από τα μαιευτήρια της υπόλοιπης Ευρώπης και της Β.Αμερικής. Κάποιες από αυτές τις παρεμβάσεις μπορούν να καταλήξουν ακόμα και σε χρόνια προβλήματα υγείας. Η πρόκληση τοκετού με φάρμακα που επίσης αποτελεί ρουτίνα στην Ελλάδα, σε πολλές χώρες απαγορεύεται χωρίς υπάρχει ιατρική ένδειξη, επειδή προκαλεί εμβρυακή δυσχέρεια και συχνά καταλήγει σε καισαρική (στο 50% των πρωτότοκων γυναικών).
Το 3ο χαρακτηριστικό που θα πρέπει να λάβετε υπόψη σας είναι η καταπάτηση των δικαιωμάτων του νοσοκομειακού ασθενή, με κύριο παράδειγμα το ότι η επίτοκος δεν ενημερώνεται καν για τις παρεμβάσεις τις οποίες υφίσταται, ούτε για τις επιπτώσεις που οι παρεμβάσεις αυτές θα έχουν στην ίδια και το παιδί της. Σε ελάχιστες Ελληνίδες δίνεται επιλογή πάνω στο τι θα συμβεί σε εκείνη ή στο παιδί της στον τοκετό. Στις περισσότερες περιπτώσεις δεν ενημερώνονται ούτε εκ των υστέρων για το τι ακριβώς συνέβει και ποιά φάρμακα τους χορηγήθηκαν.
Λαμβάνοντας υπ'όψη τα παραπάνω στοιχεία καθώς και πρόσφατες έρευνες, συμπεραίνει κανείς ότι ο τοκετός στο νοσοκομείο δεν είναι ασφαλέστερος από αυτόν στο σπίτι αλλά αντιθέτως, ότι κατά κανόνα στο μαιευτήριο η επίτοκος και το νεογνό θα υποστούν επικίνδυνες παρεμβάσεις οι οποίες θα έπρεπε να περιορίζονται μόνο σε εξαιρετικές κι επείγουσες μόνο καταστάσεις.
Όσον αφορά την κοινωνική θέση των γυναικών που επιλέγουν να γεννήσουν στο σπίτι, οι στατιστικές έχουν δείξει ότι την πλειοψηφία αποτελούν γυναίκες υψηλού μορφωτικού, κοινωνικού και οικονομικού επιπέδου, μιας κι αυτές διαθέτουν μέσα για την άμεση κι έγκυρη πληροφόρηση πάνω στις επιλογές τους. Σε όσο πιο χαμηλό μορφωτικό στρώμα ανήκει μια γυναίκα, τόσο πιο πολύ αυξάνονται οι πιθανότητες για νοσοκομειακό τοκετό και κατά συνέπεια για τις αναίτιες παρεμβάσεις, που προανέφερα.
Με μεγάλο σκεπτικισμό μπορεί ο αναγνώστης να δεχτεί την αναφορά του άρθρου, ότι "η πλειοψηφία των γυναικών που πήραν το επίδομα ήταν τσιγγάνες". Αφενός διότι, δυστυχώς, η πλειοψηφία των Ρομά είναι ανασφάλιστες, κι ως εκ τούτου δεν δικαιούνται επιδόματος από ασφαλιστικό ταμείο. Αφετέρου, γεννάται η εύλογη απορία σχετικά με τον τρόπο με τον οποίο γνωρίζει κάποιος την φυλετική καταγωγή του όποιου δικαιούχου κάποιου επιδόματος, δεδομένου ότι αυτή δεν καταγράφεται στις σχετικές φόρμες. Αναρωτιέται λοιπόν κανείς: Μήπως ο αληθινός στόχος αυτής της αναφοράς έχει να κάνει με την απόπειρα συνειρμικής σύνδεσης του τοκετού στο σπίτι με ένα χαμηλό κοινωνικοοικονομικό προφίλ, με μιαν εικόνα παραμέλησης κι απομόνωσης, αλλά και με αφηρημένα "αδικήματα", όπως αυτό της κατάχρησης επιδομάτων;
Θα ήθελα ν'αναφερθώ και στο περιστατικό με τη ρήξη περινέου που παραθέτετε. Η διαφορά ανάμεσα στην μικρή ρήξη που συνέβη (2ου βαθμού) και στη νοσοκομειακή διαχείριση του τοκετού είναι το ότι στο νοσοκομείο θα γινόταν περινεοτομή 5 εώς 10 εκατοστών, μία τομή είτε κάθετης είτε διαγώνιας κατεύθυνσης στο σημείο που ενώνει την είσοδο του κόλπου με τον πρωκτό, ΑΔΙΑΚΡΙΤΩΣ και μάλιστα χωρίς αυτή η ενέργεια να μπορεί να λειτουργήσει ως εγγύηση πως δεν θα γινόταν ΚΑΙ πρόσθετη ρήξη μετά την περινεοτομή. Σε μεγάλα μωρά, μια μικρή ρήξη είναι αναμενόμενη, και μάλιστα πολύ πιο επιθυμητή από μια περινεοτομή ρουτίνας, η οποία γίνεται μόνο και μόνο για την επίσπευση του δεύτερου σταδίου του τοκετού. Είναι δεδομένο πως στο νοσοκομείο η ίδια κοπέλα θα είχε πολύ μεγαλύτερο τραύμα και πολύ μακρύτερο διάστημα επούλωσης αυτού. Μάλιστα, πολλές περινετομές ρουτίνας έχουν αφήσει μόνιμη βλάβη στην επίτοκο, παρά το ότι υποβάλλεται σε δεύτερο "επανορθωτικό" χειρουργείο. Αυτό είναι απλά αδύνατον να συμβεί με φυσική ρήξη δευτέρου βαθμού.
Αυτός είναι και ο λόγος που ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας είναι ενάντιος στις περινεοτομές ρουτίνας. Σας υπενθυμίζω πως η εκδίκαση της υπόθεσης δεν έχει λήξει ακόμη, με αποτέλεσμα η αναφορά στο δημοσίευμά σας να συνιστά ευθεία παραβίαση του τεκμηρίου αθωότητας.
Συμπερασματικά, ο κατ' οίκον τοκετός δεν λαμβάνει χώρα στο σπίτι λόγω οικονομικών δυσχερειών και ελλιπούς πληροφόρησης, αλλά κατόπιν υπεύθυνης ενημέρωσης και επιλογής. Οι επιστημονικές έρευνες (σας παραθέτω δύο εξαιρετικά πρόσφατες), δεν έχουν αποδείξει πως ο τοκετός στο νοσοκομείο είναι ασφαλέστερος του προγραμματισμένου τοκετού στο σπίτι, σε χέρια έμπειρου επαγγελματία και σε επίτοκο χαμηλού κινδύνου.
Ακόμα και σε κράτη που έχουν πολύ πιο ασφαλείς συνθήκες τοκετού στα μαιευτήρια, από ότι έχουμε στην Ελλάδα, ο κίνδυνος είναι ίδιος στον τοκετό, είτε γεννήσεις στο σπίτι, είτε στο μαιευτήριο. Ελπίζω πως ως επαγγελματίας δημοσιογράφος, θα έχετε το ήθος να δημοσιοποιείτε την αλήθεια, χωρίς φόβο και πάθος.
Με εκτίμηση,
Στέλλα Λουίζα Ματθαίου
